Gerek kendi bilgisayarımda (MacOS) gerekse yönetiminden sorumlu olduğum linux sunucularda (Ubuntu, CentOS, Debian, CloudLinux vb.) sık kullandığım terminal uygulamalarını listelemek, hem kendim için küçük bir rehber oluşturmak, hem de sık karşılaştığım bu soruya top yekûn bir yanıt vermek istedim.
Sık kullandığım 10 aracı kenara not aldıktan sonra az kullandığım ama az kullansam da vaz geçmediğim son bir aracı da listeye bonus olarak ekledim. Araçları kısa kısa tanıtacağım. Aklımda daha sonra her bir araç için ayrı bir yazı yazma fikri var. Gelelim araçlara;
1. Byobu
Byobu’nun listenin başında yer almasının ana nedeni, genelde ilk kez bağlandığım sunucularda ilk yüklediğim araç olmasından kaynaklı.
Kendisi GPLv3 açık kaynak kodlu, metin tabanlı bir pencere yöneticisi ve terminal çoklayıcısı.
Birden çok oturum oluşturabilme, ekranları farklı şekillerde döşeme, SSH bağlantısı sonlansa bile uygulamadan çıkış yapılmadığı sürece oturumun devam etmesi gibi özellikleri özellikle sürekli bakım ve yönetim yaptığım sunucularda işlerimi çok kolaylaştırıyor.
2. WP-CLI
Ağırlıklı olarak WordPress işleri yaptığım için byobu’dan sonra sırayı WP-CLI’dan başkası alamazdı sanırım.
Komut satırı ile WordPress yönetimine dair her şeyi yapabileceğiniz 10 numara bir araç.
Periyodik yaptığınız işleri sunucunun cron altyapısı ile birleştirerek bakım sürecini kolaylaştırabilir, site taşıma/göç vb. senaryolarda topluca işlem yapmanız gereken durumlarda komut satırının tüm gücünü arkanıza alabilirsiniz.
3. htop
Klasik top komutunun yeterli olmadığı durumlarda imdada koşan, interaktif işlem görüntüleyicisi.
top’a göre biraz daha renkli, biraz daha işlevsel ve özelleştirilebilir bir arayüz sunuyor. Arama, filtreleme, sıralama vb. gibi özelliklere sahip. Ok tuşları ile çalışan öğeler arasında gezinerek işlem yapabiliyorsunuz da.
4. lnav
Hızlıca log dosyalarına ne düşüyor bakmak için tail iş görüyor ama bazen biraz daha fazlası gerekebiliyor. Bu durumlarda lnav vazgeçilmezim.
Özelliklerini burada saymaya çalışmayacağım. Web sitesinden inceleyebilirsiniz. En sevdiğim özelliği logların içinde SQL sorgusu çalıştırabilmek. Bir diğeri de XML/JSON gibi yapıları daha okunabilir bir biçimde gösterebilmesi.
5. thefuck
Listedeki en farklı araç sanıyorum ki bu. Kelime anlamı olarak biraz terbiyesiz olsa da işlev olarak tam oturuyor.
Yanlış yazdığınız bir komut ya da tam hatırlayamadığınız bir parametreden sonra “kahretsin” dediğiniz anlarda kullanıyorsunuz.
Uygulama (eğer hedeften çok sapmadıysanız) yanlış girdiğiniz komutun doğrusunu ya da olabilecek alternatifleri öneriyor ve komutu tekrar yazmadan kolayca doğru komutu çalıştırabiliyorsunuz.
6. ncdu
Uzak sunucuda hızlı bir şekilde disk alanını neyin kapladığınızı bulmak istediğinizde başvuru aracınız ncdu.
Hem çok hızlı olması hem de terminal ekranında grafik arabirime yakın bir çıktı üretmesi ve kullanım kolaylığı ile çok sevdiğim ve alet çantamdan eksik etmediğim bir araç. Hatta öyle ki sunucuların haricinde yerel geliştirme ortamımda da kullanıyorum.
7. mc (Midnight Commander)
Komut satırında görsel bir arabirim ile dosya işlemleri yapmak için oldukça eski ve köklü bir araç.
DOS günlerimde Norton Commander (NC) kullanmış birisi olarak linux kullanırken benzer bir araç bulmuş olmaktan inanılmaz mutluyum.
8. autojump
Arka tarafta sık kullandığınız yolların bir veritabanını oluşturup, bu yollara kolay bir şekilde cd yapabilmenizi sağlayan küçük ama işlevsel bir uygulama.
9. mtr
traceroute ve ping komutlarını tek bir komutta birleştiren, ağ konusunda alet çantanızda olmasını isteyeceğiniz ufak bir araç.
10. aria2
aria2 bir çok protokolü destekleyen, çoklu indirme vb becerileri olan komut satırı indirme yöneticisi. Dosyayı birden çok kaynaktan indirebilme ve torrent desteği de cabası.
BONUS
Başlıkta 10 yazıyor ama bu aracı eklemezsem olmazdı. Bu yüzden bonus olarak ekliyorum. Molly Guard, SSH oturumlarında uzak sunucuyu yanlışlıkla kapatma gibi durumların önüne geçmek için, kapatma ya da yeniden başlatma komutu verdiğinizde araya girerek “emin misiniz?” diye işlemi doğrulamanızı isteyen ve ancak doğruladığınızda işlemin devam etmesini sağlayan bir araç.
İsminin de tatlı bir hikayesi var. Uzun yıllar önce bir yazılımcının küçük kızının aynı gün içinde iki kere sunucunun düğmesine basarak sunucuyu kapatması sonucu, düğmenin önüne bir pleksiglas plak yerleştiriliyor. Buna da küçük kızın ismine ithafen molly-guard deniyor. Benzer koruyucular endüstriyel sitemlerde de aç/kapa tuşunun hatalı kullanımını engellemek için kullanılıyor.
Kullandığım başka araçlarda var. Ama bunları kısa ve öz bir liste olarak paylaşmak istedim. Önereceğiniz küçük ama işlevi büyük bu tip araçlar varsa yorum kısmını kullanarak paylaşabilirsiniz!
Bir zanaatkarın atölyesine girmiş gibi hissettim. Teşekkürler paylaşım için.
wp-cli ve htop benim de olmazsa olmazlarım.
ncdu tam ihtiyacım olan komutmuş onun yerine şunu kullanıyordum:
du -h –max-depth=1 | sort -hr
Yavaş kalıyordu.
👍🏽